In crisistijd hebben we behoefte aan een sterke leider. Dat geldt voor de maatschappij tijdens de coronacrisis, voor banken tijdens de financiële crisis, maar ook zeker voor uw bedrijf. Maar welke eigenschappen heeft een goede leider? En welke valkuilen zijn er? Piet en Bob bespreken het in onze podcast ‘Tussen de bedrijven door’.
Liever luisteren? Beluister deze aflevering van de podcast ‘Tussen de Bedrijven Door’ hier:
De kenmerken van een crisis
Een crisis ontstaat vaak door een samenloop van omstandigheden. Er is veel onzekerheid omtrent economie, werkgelegenheid of financieringen. Daarnaast speelt economische instabiliteit een grote rol. Economische ontwikkelingen en politieke besluitvorming hebben veel impact op het bedrijfsleven. Denk bijvoorbeeld aan het stoppen met de gaswinning in Groningen; dat is van invloed op het hele bedrijfsleven.
Verder zijn er vaak sociale spanningen. Deze ontstaan binnen de maatschappij. Maar ook aandeelhouders, leveranciers, banken en geopolitieke ontwikkelingen spelen mee. Iedereen heeft verschillende belangen en daardoor kunnen grote spanningen ontstaan.
Veranderingen zorgen voor onzekerheid
Onzekerheid leidt tot instabiliteit en dat heeft negatieve financiële consequenties voor uw bedrijf. Uw organisatie komt onder druk te staan. Hoe kunnen we al deze verschillende factoren samenvatten? De kern van de oorzaak ligt in veranderingen. Deze zijn soms heel acuut, maar kunnen ook geleidelijk ontstaan.
Een voorbeeld hiervan is het ontstaan van vliegschaamte. Dat doet iets met consumentengedrag en daar moeten veel bedrijven op inspelen. Natuurlijk zijn er ook veranderingen van wet- en regelgeving. Denk bijvoorbeeld aan stimuleringsmaatregelen en noodmaatregelen die een grote invloed hebben op bedrijven. Zo wil de overheid het stimuleren van elektrische auto’s afbouwen. Dat heeft direct invloed op de verkoop van elektrische auto’s, laadpalen en alles daaromheen.
Crisistijd vraagt om sterk leiderschap
Waar hebben mensen behoefte aan in een crisis? Leiderschap met stip op nummer 1.
Iedereen heeft behoefte aan iemand die het voortouw neemt en die stabiliteit biedt. Iemand die vertelt wat u moet doen. Door instabiliteit en onzekerheid is er extra behoefte aan een sterke leider die zegt: volg mij maar, dit is de weg naar buiten. Iedereen wil iemand die houvast biedt.
Inzicht in de bedrijfsprocessen is van levensbelang
Wij dagen u uit om onderstaande vragen te beantwoorden:
- Is er een toekomstperspectief?
- Is er voldoende vraag naar de producten en diensten van uw bedrijf?
- Kan er een redelijke prijs voor gevraagd worden, waarmee u ook nog winst maakt?
- Is de organisatie van mensen en processen goed en waar is daar ruimte voor verbetering?
- Heeft u voldoende financieel inzicht per productonderdeel?
- Liquiditeit: kunt u de rekeningen de komende maanden betalen?
- Welke maatregelen zijn er nodig om dat te kunnen?
- Wat is de langetermijnverwachting voor uw bedrijf?
- Balansmanagement: welke maatregelen moet u op de lange termijn nemen om uw bedrijf financierbaar te houden?
Crisis vraagt om moeilijke besluiten
Door bovenstaande vragen te beantwoorden, krijgt u inzicht in waar uw bedrijf echt staat. Wat is de huidige situatie? Daarna is het zaak om het licht aan het einde van de tunnel te vinden.
Neem alle interne en externe aspecten mee in uw besluitvorming. Er moeten vaak moeilijke keuzes gemaakt worden. Bekijk dit met positieve energie. Misschien moet u medewerkers ontslaan, maar als het alternatief is dat uw bedrijf het niet overleeft, is dat de juiste keuze. Het is belangrijk om goede en rigoureuze beslissingen te nemen. Durf hiervoor te staan, zodat er een duidelijk beleid is. Dat vraagt om een sterke leider.
3 voorwaarden voor leiderschap in crisistijd
- Heldere communicatie
U kunt goed communiceren met uw omgeving. Leg het probleem helder uit en onderbouw uw keuzes. Transparantie is een essentieel element. Hiermee behoudt u het vertrouwen van alle partijen.
- Besluitvaardigheid
U kunt, waar mogelijk, weloverwogen beslissingen nemen. Niet iedere beslissing kan lang overdacht worden. Soms moet u snel besluiten nemen.
Bedenk uzelf hierbij: een slecht besluit is altijd beter dan besluiteloosheid.
- Teammanagement
U kunt de mensen meenemen in de visie die u heeft, de stappen die u gaat nemen en zorgen dat iedereen er vol voor gaat. Het managementteam moet het namens de leider uitvoeren. Behoud vertrouwen in uw team. Geef medewerkers nog steeds de vrijheid om keuzes te maken op hun eigen niveau. Ook zij hebben probleemoplossend vermogen nodig.
3 valkuilen van leiderschap in crisistijd
Beslissingen maken op basis van paniek
Paniek is uw grootste vijand. Uiteindelijk gaat het om: waar wilt u op de lange termijn naartoe? Daarom reorganiseren wij altijd vanuit een strategie, omdat u dan een stip op de horizon zet. Dan mag u best eens een keer een verkeerde beslissing maken. De stip aan de horizon is helder, waardoor er geen ruimte is voor paniek. Hierbij hoort veerkracht. U weet hoe u om moet gaan met tegenslagen en dingen die anders lopen. Want waarschijnlijk gaat niet alles volgens plan. Veer mee en blijf dicht bij uw strategie.
Informatie achterhouden
Het verbergen van informatie is een andere valkuil. Blijf transparant naar uw team. Als zij erachter komen dat belangrijke informatie is achtergrhouden, ontstaat er vaak onbegrip. Mensen denken dat er een ondoordachte keuze wordt gemaakt. Het zorgt voor wantrouwen en gebrek aan draagvlak.
Uw timing is hierbij cruciaal. Bij leiderschap hoort dat u informatie gedoseerd overdraagt. Op het moment dat u een bak ellende in een keer bij uw teamleden of stakeholders neerlegt, is de kans groot dat mensen in paniek raken. Breng het in behapbare stukjes en het wordt een stuk overzichtelijker.
Dat vraagt om inlevingsvermogen. Denk na over wie u voor u heeft, wat u wilt bereiken en wat het met die persoon doet als u nu een stuk informatie op tafel legt. Kan dat misschien beter op een later moment? Zorg ervoor dat alle partijen constructief over een oplossing nadenken.
In de slachtofferrol zitten
Leg de schuld niet buiten uzelf. Dat wordt gezien als een zwaktebod. Wijs niet constant naar anderen. Natuurlijk kunt u het slachtoffer zijn van een ontwikkeling waar u niets aan kunt doen. Maar uiteindelijk gaat het erom hoe u er weer bovenop komt. Dat wordt weleens vergeten.
4 stappen voor het managen van een crisis
Identificeer secuur wat het probleem precies is. Als iedereen het daarover eens is, kunt u aan een oplossing gaan werken. Neem daarvoor de volgende stappen:
Stap 1: Stel een crisisteam samen
Stel een team samen waarmee u de crisis gaat overleven. Daarmee laat u de rest van het bedrijf erbuiten. Zij kunnen zo werken aan de dagelijkse werkzaamheden. Als uw hele bedrijf zich gaat bezighouden met de crisis gaat het al snel mis. U krijgt daar geen betere oplossing mee en vergeet daardoor de dagelijkse bedrijfsprocessen.
Stap 2: Communiceer effectief
Communicatie komt vaak terug. Het is een kernelement van goed leiderschap. Wees helder en eerlijk naar uw personeel en de andere partijen. Maak de boodschap niet mooier dan die is. Stel vast wat het probleem is, hoe u ermee omgaat en wat de schade gaat zijn. Dan kunnen alle omstanders hiermee rekening houden. Door duidelijke informatie te geven laat u zien dat u de ander serieus neemt.
Stap 3: Stel prioriteiten en maak een actieplan
Als u een crisis wilt managen, moet u ook prioriteiten stellen. Vaak spelen er verschillende problemen en deze kunt u niet allemaal tegelijkertijd oplossen.
Maak een gedetailleerd actieplan. Stel hierbij vragen als:
- Wat is het probleem?
- Wat zijn de stappen?
- Wie is verantwoordelijk?
- Welke strategie hebben we?
- Wat is de doelstelling?
Stap 4: Leren en evalueren in crisistijd
Implementeer het actieplan en neem het team mee in wat u doet en waarom u het doet. Maak duidelijk wat u van hen verwacht. Leer van uw fouten en evalueer regelmatig hoe uw aanpak verloopt. Dat laatste vergeten we snel, maar dat is heel belangrijk. Zo zegt u later: dit heeft goed uitgepakt en dat hadden we anders kunnen doen. Dat is niet erg, maar zorg dat u ervan leert.
Externe hulp bij een crisis
Soms is het slim om een externe partij om hulp te vragen. De voordelen van het inschakelen van een extern bedrijf zijn:
- U heeft een objectieve partner;
- U krijgt frisse perspectieven;
- De expertise en ervaring die u niet heeft, haalt u zo binnen;
- U heeft meer aandacht voor de dagelijkse bedrijfsvoering;
- Laat eenvoudig risicoanalyses maken die zorgen voor meer draagvlak;
- Geef het stakeholdermanagement uit handen;
- Vreemde ogen dwingen tot verandering.
BBN helpt u in crisistijd
Heeft u hulp nodig in uitdagende tijden? Zorgen de veranderingen in de maatschappij voor een hoop onzekerheid? Vraag onze experts om hulp. Wij helpen u met goed leiderschap in crisistijd. Neem direct contact op met een van onze adviseurs.
